زبان مادری پل پیوند نیاکان به کودکان

در پایان نشست ۲روزه مکزیکوسیتی که توسط یونسکو و مکزیک با حضور نمایندگانی از پنجاه کشور درفوریه سال ۲۰۲۰ برگزار شد؛بیانه‌ای با عنوان ” یک دهه اقدام برای زبان‌های بومی” باشعار “بدون ما هیچ چیز برای ما نیست” به تصویب رسید.

این بیانیه اهمیت زبان‌های بومی را برای انسجام، شمول اجتماعی، حقوق فرهنگی، سلامت وعدالت به رسمیت می‌شناسد و بر ارتباط آنها با توسعه پایدار و حفظ تنوع زیستی تاکید می‌کند؛ چرا که زبان‌های بومی توصیف کننده هویت، فرهنگ‌ و سیستم‌های پیچیده دانش‌اند که طی هزاران سال توسعه یافته‌اند.

دربند ۲۴  قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد آمده است: دهه ۲۰۳۲-۲۰۲۲ به عنوان دهه بین‌المللی زبان‌های بومی اعلام می‌شود تا توجه را به از دست دادن بحرانی زبان‌های بومی و نیاز مبرم به حفظ، احیا وترویج این زبان‌ها و برداشتن گام‌های فوری درسطوح ملی و بین‌المللی جلب شود.

گسست بین نسلی ، تهدید مهم زبان مادری

 

از نظرعملی،خطری که امروز این زبان‌ها را تهدید می‌کند عدم انتقال آن‌ها توسط والدین به فرزندان است. ما به دنبال دنیایی هستیم که درآن افراد زبان‌های خود را به نسل‌های آینده بسپارند و جامعه‌ای بهتر برای همه ایجاد ‌کنند. اکنون ضروری است که پایداری این زبان‌ها رابا افزایش تعداد کاربرا ن فعالی که می‌توانند زبان‌های بومی خود رابه نسل‌های آینده انتقال دهند، تقویت کنیم.

رویکرد پیشنهادی توسط یونسکو، احترام به تنوع فرهنگی و گفت‌وگوی بین‌فرهنگی‌ است که همکاری‌های بین‌المللی راتقویت می‌کند و خواستاراقدامات مشخص و متمرکز بر احیا،پرورش و پایداری زبان‌های بومی است. دهه بین المللی زبان‌های بومی جامعه جهانی را ترغیب می‌کند که تنوع زبانی و چند زبانگی را به عنوان محرک اصلی توسعه پایدار تقویت کند.

دراین راستا برداشتن گام‌های موثر درسال‌های آتی ضروری است تا اطمینان حاصل شود که بیش از همه،مردم بومی از طریق زبان‌های خود، به مشارکت‌کنندگان فعال و ذی نفعان توسعه پایدار تبدیل شوند. این به معنای قدردانی ازنقش گسترده‌تروعمیق‌تر آنها در ایجاد صلح، حکمرانی شایسته، حفاظت از محیط زیست و حفاظت ازفرهنگ در همه اشکال آن است.

زبان به عنوان یک سیستم نظام مند ارتباطی، تعامل معنادار افراد با یکدیگر را تسهیل می‌کند. بیان فرهنگی را دراشکال مختلف وهم چنین انتقال دانش، تاریخ، جهان بینی و باورهای چند صدساله را امکان پذیر می‌کند. سنت‌ها از نسلی به نسل دیگرمنتقل می‌شود و با ایجاد ارزش‌ها قادر خواهد بود به فرصت‌های شغلی جدید، توسعه، انتقال فناوری و نوآوری منجر ‌شود.

ازطریق زبان‌هاست که مردم جهان بینی و دانش سنتی خود را در کنار شیوه‌های منحصربه فرد تفکر معنا و بیان می‌کنند؛ حتی مهمتر از آن ازطریق زبان آینده خود را می‌سازند. دهه بین‌المللی زبان‌های بومی،دهه‌ای برای همه است. مشارکت و برابری درمیان جغرافیاها، نسل‌ها، جنسیت‌ها و تخصص‌ها برای اجرای موفقیت‌آمیز برنامه اقدام جهانی ضروری است.

این دهه می‌تواند آغاز اقداماتی برای حفاظت، ترویج و احیای زبان‌های بومی، ازجمله مستندسازی آن‌ها باشد. متخصصان توسعه فنآوری زبان، آموزش و کسانی که در سایر زمینه‌های مرتبط با زبان فعالیت می‌کنند از دیگر گروه‌های هدف در این دهه می‌باشند. این امر مستلزم ایجاد و پرورش یک محیط حمایتی و توانمند برای اعتبار و شناسایی زبان‌های بومی وحمایت از اقدامات پیشگیرانه است برای ازبین بردن موانعی که اغلب تلاش دارند زبان‌های بومی را بی‌ارزش جلوه دهند.

همانگونه که در بیانیه یونسکو آمده است ایجاد محیط مناسب برای دستیابی به ظرفیت‌های متخصصان، مؤسسات، سازمان‌های بومی فعال درحوزه‌های مرتبط با زبان دارای اهمیت فراوان است؛ برای حصول به آن چارچوب‌ها و ساختارهای قانونی مناسب درطیف وسیعی ازحوزه‌های اجتماعی و گفتگوی بین فرهنگی باید فراهم شود.